Chcesz odzyskać VAT za materiały budowlane – nie przyjmuj w spadku mieszkania

Państwo pomaga młodym w zakupie mieszkań. W tym celu uruchomiono program „Mieszkanie dla młodych”, a także przyjęto stosowne rozwiązania podatkowe – zwrot części podatku VAT za materiały budowlane na remont lub budowę mieszkania lub domu. W jednymi i drugim przypadku beneficjentem pomocy może być osoba, dla której nabywana, remontowana lub budowana nieruchomość jest pierwszym lokum w życiu. A jeśli przydarzy się spadek w postaci choćby części mieszkania?

Zarówno program „Mieszkanie dla młodych”, jak i preferencje podatkowe w postaci zwrotu części VAT za materiały budowlane są kierowane do osób dla których nabywane mieszkanie jest pierwszym lokum w życiu, nie przekroczyły 36 roku życia. Osoby te nie mogą posiadać, ani też nie mogły posiadać w przeszłości żadnych nieruchomości.

Dyskwalifikujące dziedziczenie nieruchomości

Problem pojawia się w przypadku tych, którzy odziedziczyli w spadku nieruchomość lub jej część. W takiej sytuacji znalazł się podatnik, który zamierzał skorzystać ze zwrotu podatku VAT od materiałów budowlanych zakupionych na budowę swojego pierwszego lokum. Pozwolenie na budowę zostało wydane w połowie 2014 r. Nieruchomość spełniała wszelkie kryteria wskazane przez ustawodawcę, zatem nic nie stało na przeszkodzie, by wykorzystać przysługującą preferencję.

Kilka lat wcześniej mężczyźnie zmarł ojciec. Drogą dziedziczenia, wraz z matką stał się on współwłaścicielem domu rodzinnego (mężczyźnie przypadła w udziale ¼ nieruchomości). Pojawiła się obawa, że spadek uniemożliwi mu odzyskanie części VAT-u, zatem postanowił znieść współwłasność w dziedziczonej nieruchomości. Zamierzone działanie podatnik poprzedził zapytaniem skierowanym do organów skarbowych o to, czy oddanie dziedziczonej części domu matce  pozwoli mu zachować prawa do preferencji podatkowych.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 28 lipca 2016 r. nr IBPB-2-2/4511-518/16/JG) stwierdził, że mężczyzna nie będzie mógł odzyskać części podatku VAT,  nawet jeśli przekaże dziedziczoną część domu matce.

Urzędnik zauważył, że „ustawodawca poza wskazaniem w art. 20 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 27 września 2013 r. o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi  katalogu wydatków poniesionych w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych w pkt 5 lit. c) tegoż artykułu zawarł zastrzeżenie, z którego wynika, że warunkiem jest aby osoba fizyczna ubiegająca się o zwrot wydatków do dnia złożenia wniosku nie była właścicielem lub współwłaścicielem budynku, jeżeli jego udział w przypadku zniesienia współwłasności obejmowałby co najmniej jeden lokal mieszkalny.

Z ww. zastrzeżenia wynika zatem, że do dnia złożenia wniosku o zwrot wydatków zarówno osoba fizyczna pozostająca w związku małżeńskim jak i jej małżonek nigdy wcześniej przed złożeniem ww. wniosku nie mogą posiadać żadnego tytułu, o którym mowa w art. 20 ust. 3 pkt 5 ww. ustawy. Użycie przez ustawodawcę w tym przepisie zwrotu „do dnia złożenia wniosku” nie oznacza, że Wnioskodawca lub jego małżonek tylko na moment złożenia wniosku o zwrot wydatków nie mają być m.in. właścicielem lub współwłaścicielem budynku, jeżeli jego udział w przypadku zniesienia współwłasności obejmowałby co najmniej jeden lokal mieszkalny, lecz zwrot ten określa, że nigdy wcześniej ani Wnioskodawca, ani jego małżonek nie mogą posiadać wymienionych powyżej praw. Zatem budynek mieszkalny musi być pierwszym nabytym na własność, jaki będzie posiadać osoba fizyczna (lub jej małżonek) chcąca ubiegać się o zwrot wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym.

Podsumowując, w treści art. 20 ust. 3 pkt 5 lit. c) ww. ustawy została wyrażona wola ustawodawcy, aby finansowego wsparcia nie otrzymywały osoby, które są wyłącznymi właścicielami budynku albo ich udział w takim budynku pozwala im, w przypadku zniesienia współwłasności, otrzymać na wyłączność co najmniej jeden lokal mieszkalny.

W budynku, którego podatnik jest współwłaścicielem w udziale 1/4 w przypadku zniesienia współwłasności tego budynku – jego udział pozwoliłby mu na otrzymanie na wyłączną własność co najmniej jednego lokalu mieszkalnego, uznać należy, że nie został spełniony elementarny warunek do ubiegania się o zwrot, o którym mowa w art. 20 ust. 3 pkt 5 lit. c) ustawy.

Bez znaczenia pozostaje okoliczność, że Wnioskodawca wyzbędzie się swojego udziału 1/4 w drodze darowizny, ponieważ przepisy ww. ustawy wprost stanowią o tym, że ani na moment złożenia wniosku ani nigdy wcześniej osoba ubiegająca się o zwrot (ani jej małżonek) nie może być m.in. współwłaścicielem budynku jeżeli jej udział w przypadku zniesienia współwłasności obejmowałby co najmniej jeden lokal mieszkalny.

Wobec powyższego Wnioskodawcy nie będzie przysługiwało prawo do zwrotu niektórych wydatków poniesionych na nowo wybudowany dom.